Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι συνδεδεμένες με το καλό και πλούσιο φαγητό, με συνταγές που διαμορφώνει η παράδοση και τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα.
Καμιά άλλη γιορτή, όπως αυτή της Πρωτοχρονιάς δεν συγκεντρώνει τόσους συμβολισμούς, αφού ως πρώτη μέρα του χρόνου είναι συνδεδεμένη με την τύχη, την ευτυχία, την ευζωία
Τα υλικά της διατροφής των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς προέρχονται από την ελληνική γη. Αλεύρι και ζύμες για παραδοσιακά γλυκά, όπως τηγανίδες στη Βόρειο Ελλάδα ή λαλάγγια στη Μάνη.
Λάδι στάρι, κρασί, μέλι, κάστανα, πορτοκάλια, αποξηραμένα φρούτα και χειμωνιάτικα λαχανικά, όπως κουνουπίδι, λάχανο που αποτελούν τα συνοδευτικά και συμπληρώνουν το ντεκόρ του εορταστικού τραπεζιού.
Το κύριο πιάτο πριν ακόμα εισαχθεί η συνήθεια και όχι έθιμο, της γαλοπούλας, ήταν και παραμένει το χοιρινό.
Το έθιμο της γουρουνοχαράς, διαδεδομένο σε όλη την Ελλάδα, αφορούσε στη σφαγή των οικόσιτων γουρουνιών, παραμονές Χριστουγέννων, κάτι που εξασφάλιζε το κρέας των εορτών, αλλά και εδεσμάτων για τις γιορτές και για όλη τη χρονιά, όπως λουκάνικα, τσιγαρίδες, απάκι, πηχτή, λίπος κλπ
Βασική πρωτοχρονιάτικη παρασκευή είναι και τα γιαπράκια, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, οι γνωστοί λαχανοντολμάδες.
Σύμφωνα με τους λαογράφους οι λαχανοντολμάδες… πρωτοσερβιρίστηκαν σε βυζαντινή τράπεζα και σύμφωνα με τις ίδιες πηγές το τύλιγμα των φύλλων του λάχανου συμβολίζει τα σπάργανα του Χριστού.
Και βέβαια κυρίαρχη θέση είχε πάντα το Χριστόψωμο και η βασιλόπιτα και τα παραδοσιακά γλυκά των γιορτών , τα μελομακάρονα οι κουραμπιέδες, τα σαρίκια, τα αυγοκαλάμαρα, οι λουκουμάδες, οι γλυκοκουλούρες
Η βασιλόπιτα είναι έθιμο πανάρχαιο που ξεκινά από την Αρχαία Ελλάδα αφού οι πρόγονοί μας έφτιαχναν μια πίτα από φρέσκο σιτάρι και την αφιέρωναν στη θεά Δήμητρα, αλλά και στον Απόλλωνα αφιέρωναν πίτα άρτο.
Στην Χριστιανική πίστη η πίτα αυτή αφιερώνεται στον Ιησού Χριστό ή στον Άγιο Βασίλη. Μέσα στην πίτα υπάρχει ένα νόμισμα. Πώς προέκυψε αυτό;
Ο Άγιος Βασίλειος επίσκοπος της Καισαρείας, μάζεψε τα κοσμήματα των κατοίκων της Καισαρείας για να σώσει την πόλη του από την λεηλασία που ετοίμαζε ο έπαρχος Μοχάμεντ Αλή. Όταν σώθηκαν και έπρεπε να τα επιστρέψει στους κατοίκους δεν γνώριζε ποιο κόσμημα ανήκε σε ποιόν. Έτσι αποφάσισε να ζυμωθούν ψωμιά. Σε κάθε ψωμί έβαλαν κι από ένα κόσμημα. Κάθε οικογένεια πήρε από ένα ψωμί και όλοι από ένα χρυσαφικό. Έτσι έφτασε το έθιμο ως τις μέρες μας.
